Ulusal Yargı Ağı Projesi'nin (UYAP) Faydaları

Ulusal Yargı Ağı Projesi, kısa ve bilinen adıyla UYAP, adalet hizmetlerin, yargısal süreçlerin, paydaşlarıyla birlikte, süreçlerin elektronik olarak takip edilmesi amacıyla projelendiren bilişim sisteminin tamamıdır. 04/02/2011 tarihinde 27836 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda yer alan 445/I fıkrasında bu durum açıkça belirtilmiştir.

UYAP, yargısal süreçlerde özellikle iş gücü, zaman, maliyet, sürdürülebilirlik, şeffaflık, verimlilik, hız vb. bir çok yeni kamu anlayışının gerektirdiği niteliklerde faydalar sağlamıştır. Öncelikle UYAP yargıda doğruluk ve tutarlı kararların verilmesi açısından önemlidir. Özellikle UYAP içerisinde yer alan Bilgi Bankası sayesinde mahkemeler daha önceli kararlara, içtihatlara hızlı bir şekilde ulaşabilmektedir. Bu sayede de hem önceki kararlar denetlenirken diğer taraftan da adalet sisteminde tutarlılık kavramının yerleşmesi sağlanabilecektir. Diğer taraftan da yargıda etkinlik ve verimlilik sağlanmaya çalışılmıştır. UYAP sayesinde yargısal süreçler ciddi anlamda hızlanmıştır. Kimi zamanlarda sadece bir evrak yüzünden aylarca ertelenen davalar elektronik olarak sisteme yüklenebilmektedir. UYAP ile diğer kamu kurumlarındaki bağlantı sayesinde (MERNİS, TAKBİS, POLNET vb.) bilgiler güvenilir ve hızlı bir şekilde dava dosyasına girmektedir. Aynı zamanda da mahkemeler için gerekli olan sabıka kaydı, nüfus kaydı, ehliyet, tapu kaydı gibi bilgiler güvenilir biçimde dakikalar içinde mahkemeye güncel olarak sağlanabilmektedir. Mahkemelerin önemli bir özelliği olan alenilik ilkesi gereği de şeffaflık artmıştır. UYAP ile yargı sistemi içerisinde yer alan Dokuman Yönetim Sistemi ile yazışmalar elektronik ortamda yapılarak hız önemli bir biçimde artmıştır. UYAP ile özellikle tevzi aşamasında dosyaların bir mahkemede yığılmasının önüne geçilmiştir. Diğer taraftan da mahkemelerin iş yoğunluğuna göre gerçekleşen tevzi sistemi ile, gelen dosyalar otomatik olarak mahkemelere dağıtıldığından bu konuda mahkemeler nezdinde oluşabilecek güven problemi de tamamen ortadan kalkmıştır. Dava Dosyaları sorgulanma imkanı ile, aynı konu, şahıs, fiil ile ilgili mükerrer davaların açılması engellenmiştir.

UYAP’ta yer alan veriler tamamen dijital olarak depolandığından dolayı arama ve sorgu işlemleri hızlı olarak yapılabilmektedir. Aynı zamanda da yargısal süreçlerle ilgili istatistiki veriler detaylı bir biçimde raporlandırılabilmektedir. Bu sayede adalet içinde yer alan süjelerin denetimi de hızlı bir şekilde yapılabilmektedir. Sistem kendi içinde meydana gelen aksaklıkları tespit ederek gerekli iyileştirmelerin yapılması için destek sağlamaktadır. UYAp sayesinde istinaf ve temyiz edilen dosyaların üst dereceli mahkemeye gönderilmesi, üst dereceli mahkemelerden dosyaların geri gönderilmesi veya karar bağlanması da tamamen sistem üzerinden yapılmaktadır. Bu sayede de kısıtlı süreler içinde gerçekleşmesi gereken başvurular için hız sağlanmıştır.

UYAP sadece adalet içerisinde yer alanlar için değil aynı zamanda da avukatlar, vatandaşlar, bilirkişiler, kurumlar açısından da yargıya erişim anlamında faydaları bulunmaktadır. Avukatlar e-imza sayesinde mekandan bağımsız olarak dava açabilir, mahkeme süreçleri ile ilgili olarak evrak gönderebilir, dosya takibi yapabilir. Önemli bir detay olarak, dava açma işlemi mesai saati bitimi olarak yer alsa da UYAP üzerinden aynı gün 00:00’a kadar dava açılabilmesine imkan sağlanmıştır. Vatandaşlarda kendileri ile ilgili olarak dava takibi yapabilmektedir. Dosyalara erişim sağlayabilmektedir.

Aslında işin temeline indiğimizde Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 141/son fıkrasında yer alan “davaların en az giderle ve mümkün olan süratle sonuçlandırılması, yargının görevidir” ifadesinin hayat bulmuş halidir diyebiliriz.